C60 Fullereny, zwane też Bucky Balls!

C60 oznacza cząsteczkę węgla w kształcie piłki nożnej z 60 rogami lub lepiej powiedzmy z 60 atomami... Jest twardsza niż diament pod naciskiem, ale jest miękka i gładka bez nacisku, a jednocześnie bardzo stabilna. Węgiel jest substancją życia, a cząsteczka C60 ma bardzo szczególną formę. W naturze występuje w skałach, zwłaszcza w kamieniach szungitowych, które występują głównie w Rosji. Przez wieki naukowcy i lekarze zastanawiali się nad tajemniczym działaniem leczniczym wielu chorób poprzez kąpiele w jeziorach lub picie wody zawierającej kamienie szungitowe.

Na podstawie obliczeń w 1970 roku japoński naukowiec Eiji Osawa początkowo przewidział istnienie C60. Ale dopiero w 1985 roku trzech badaczy Richard E. Smalley, Robert F. Curl jr. a Haroldowi W. Kroto udało się wyprodukować niewielką ilość fulerenów C60. W 1996 roku otrzymali za to Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. W 1990 roku dwóm naukowcom Kratschmerowi i Huffmannowi udało się wyprodukować fulereny C60 w większych ilościach.

Cząsteczka C60 została nazwana na cześć architekta Buckminstera Fullera w uznaniu jego pracy przy budowie kopuł geodezyjnych, które tak bardzo przypominają. W 2010 roku kanadyjskiej grupie badawczej kierowanej przez Jana Cami z University of Western Ontario udało się wykryć duże ilości fulerenów C60 w widmie emisyjnym mgławicy planetarnej w podczerwieni za pomocą obrazów z teleskopu podczerwieni NASA Spitzer. Uważa się to za wielką sensację i spekuluje się na temat C60 aż do „ziarna życia”, ponieważ substancje takie jak wodór znajdują chronioną przestrzeń w podobnej do klatki strukturze cząsteczek C60 i dzięki temu stają się niemal niezniszczalne po wejściu w atmosferę ziemską.

Możliwości zastosowania są na tyle różnorodne, że napiszemy o tym kolejny wpis na blogu. W medycynie, biologii, chemii, fizyce i wreszcie jako półprzewodniki, aż po nowe komputery kwantowe, wydaje się, że z tymi unikalnymi fulerenami wiele jest możliwe.